De stikstofcyclus zonder moeite

Iedere aquariaan weet het: de stikstofcyclus is belangrijk in een aquarium.

Als hij het niet weet, leert hij het van de mond van de verkoper van de dierenwinkel die hem eraan herinnert dat je geen vissen in een nieuw geïnstalleerd aquarium introduceert zonder 3 tot 4 weken te wachten tot de "nitrietpiek" voorbij is, en dit dankzij de bacteriën die zich in het filter ontwikkelen.

Dat is het dogma.

Degene die de verkoper in staat stelt je te overtuigen de magische fles van "waterconditioner", de bacteriestam rechtstreeks uit het lab en zijn koelkast, en natuurlijk de koffer van de kleine chemicus te kopen om die beroemde "piek" te meten.

Maar, zoals altijd, zijn de dingen genuanceerder, maar vooral eenvoudiger voor degene die een klein stukje rustgevende waternatuur wil, en geen laboratorium voor chemische analyses!

Toen ik in 2011 het concept van low-tech natuurlijke aquaristiek creëerde, was het vooral uit liefde voor luiheid en de vermoeidheid om meer tijd aan technologie te besteden dan aan het kijken naar mijn kleine aquatische wereld. Het zijn de ontdekkingen die ik deed tijdens het avontuur van het poubellarium, dat in 2004 begon, die me deden begrijpen dat dit vaak nuttiger was voor de handelaar dan voor de vis!

Stikstof komt voor in alles wat leeft. Het is zelfs het teken van het leven.

Het levende wezen stoot dus afval uit dat stikstof bevat in zijn afval: uitwerpselen, urine, vernieuwing van weefsels (dode bladeren, vervellingen), kadavers. Meteen decomponeren deze afvalstoffen.

Bacteriën en schimmels transformeren deze stikstof in ammoniak. En dat is giftig.

Vervolgens zetten bacteriën dit ammoniak om in nitrieten. Dit is ook zeer giftig.

Ten slotte transformeren bacteriën deze nitrieten in nitraten, die minder giftig zijn en worden geconsumeerd... door de planten. En de cirkel is rond: de stikstof van het leven keert terug naar het leven!

Het handboek (en de verkoper) zullen je vertellen dat elke stap wordt verzekerd door een soort bacterie: de Nitrosomas transformeren ammoniak in nitrieten, waarna de Nitrobacter deze omzetten in nitraten. Dit alles bevindt zich in het hart van de filtermassa's.

Het is dus belangrijk dat de Nitrosomas in het begin van een aquarium de tijd krijgen om nitrieten (toxisch) te produceren, zodat de volgende deze kunnen omzetten in nitraten (minder toxisch). En dus, terwijl we wachten op de tweede, is er een moment waarop de nitrieten niet worden afgebroken en dit leidt tot de beruchte "nitrietpiek". Men schat dat het 3 tot 4 weken duurt voordat de nitrieten de Nitrobacter laten verschijnen. Daarna is de cyclus in gang gezet en met de Nitrobacter die definitief aanwezig zijn, krijgen de nitrieten niet meer de kans om op te duiken: ze worden binnen een minuut opgegeten!

 

Behalve dat, staat dat in de handleiding.

In werkelijkheid blijven we nieuwe bacteriën ontdekken die ook dit werk doen, naast die in het handboek. En er zijn waarschijnlijk zelfs nog veel meer.

Wat de kleine fles met bacteriën van de verkoper behoorlijk belachelijk maakt, is dat deze slechts één gekloonde stam van één soort bevat die de beroemde cyclus zou moeten op gang brengen.

In feite constateren we dat deze vreselijke "nitrietpiek" niet altijd voorkomt, en ook niet altijd op een zeer duidelijke manier.

Bijvoorbeeld, als u invertebraten (of het water dat ze bevatte) vanaf het begin van het aquarium introduceert, introduceert u niet slechts één soort bacteriën, maar duizenden (of meer). In plaats van een laboratoriumexperiment laat u een ultra- complexe en weelderige biodiversiteit werken. Niet alleen zult u alle bacteriën hebben die de stikstofcyclus waarborgen voordat er zelfs maar een piek in nitrieten optreedt, maar u activeert ook alle andere cycli van het leven (fosfor, kalium, diverse en variabele sporenelementen...).

En vooral, dit alles heeft absoluut geen filter nodig, deze bacteriën werken perfect comfortabel in het zand (elk korreltje is ermee bedekt!) of op alle oppervlakken (bladeren, ramen, stenen, enz.). Men denkt zelfs dat sommige vrij in het water leven, zonder specifieke ondersteuning.

Kortom, zoals in elk waterpunt in de natuur!

Het filter maakt het mogelijk om nitraten te verkrijgen, maar niet om de hoeveelheid met zelfs maar één gram te verminderen.

Precies zoals dit microbiota dat heel goed zonder hem doet.

Het zijn de planten, en zij alleen, die de nitraten zullen consumeren (en dus elimineren), als ze genoeg licht hebben om te leven.

De natuur is gevarieerd en complex en, in tegenstelling tot de omstandigheden in een laboratorium, zijn er altijd meerdere soorten die dezelfde functie vervullen, elk klaar om het over te nemen als de anderen verzwakken.

Daarom zorgt biodiversiteit voor cycli op een veel robuustere manier.

De ZollaBox Start is gebaseerd op dit principe. Het maakt niet uit of de vissen uiteindelijk de ongewervelden opeten die erin zitten: het is hun gevarieerde en ontelbare microbiota die duurzaam zal worden geïnstalleerd, waarbij elke microbieel soort, bekend of onbekend, zijn plaats in het ecosysteem zal innemen.

De navullingen van deze ZollaBox maken het mogelijk om elk jaar (dat is wat ik aanbeveel) deze inzaaiing te vernieuwen, als een soort vaccinatieherinnering.

Weer eens. Laat de natuur met zijn complexiteit zijn gang gaan, in plaats van tevergeefs elk parameter te willen beheersen, is eenvoudiger en vooral veel rustiger!

Overinterveniëren is altijd een slecht teken, want geen enkele gerichte actie op één van de ontelbare parameters van een ecosysteem kan iets anders doen dan het uit balans brengen. Dit zal de handelaar in staat stellen om je de volgende fles aan te bevelen, en dan weer de volgende!

'Het artificiële vereist een constante inspanning om een diep onstabiel evenwicht met één hand vast te houden.'

De natuur balanceert zichzelf, op voorwaarde dat we haar alle mogelijke diversiteit ter beschikking stellen, waaruit zij zelf haar eigen oplossingen zal putten.

En daar wordt de stikstofcyclus een spektakel dat we vanaf de bank observeren, geen "probleem" dat ingrijpen vereist.