Moet je je aquarium schoonmaken?

Moet een aquarium "schoon" zijn?

En wat betekent dat?

 

Toen ik jong was, vertelde een dame me dat haar zoon een gepassioneerde en zeer ervaren aquarianist was. En om de zorg die hij aan zijn passie besteedde te illustreren, legde ze met trots uit dat hij "nooit zijn handen in het water stak", omdat een aquarium zo fragiel en zeer technisch was.

Het was een tijd waarin microben verontrustend waren en waarin de reactie was om ze te elimineren.

Natuurlijk wisten we dat het aquariumfilter bacteriën bevatte.

Een filter is wat de hygiëne van het aquarium waarborgt.

Hij heeft twee functies.

 

De ene is mechanisch: hij zuigt alle "onzuiverheden" op die in het water zweven en houdt ze vast.

De andere is biologisch: hij herbergt de bacteriën die deze afvalstoffen afbreken, ze omvormend tot nitrieten en vervolgens tot nitraten, die minder giftig zijn en door planten kunnen worden opgenomen.

Dus, bij afwezigheid van planten om ze te consumeren, produceert het filter nitraten die zich in het aquarium ophopen. Het laat ze NOOIT verdwijnen.

Maar vooral weten we nu dat, in de afwezigheid van een filter, dezelfde bacteriën precies hetzelfde werk doen, maar in het aquarium zelf. Simpelweg.

 

Dus, als er geen filter is, komen de onzuiverheden (uitwerpselen, dode bladeren, vergeten voedsel...) op de bodem terecht en de bacteriën, dezelfde als in een filter, zorgen ervoor dat ze op dezelfde manier worden afgebroken. Ze zijn aanwezig in het zand, op de ramen, op de planten en de rotsen, en zelfs in suspensie in het water!

 

De enige verschil is dus alleen esthetisch: zonder filter hebben we iets meer zichtbare afzettingen op de bodem, wetende dat geen enkele filter ze toch allemaal opzuigt.

Dus, filter of geen filter, als je de natuurlijke uitstraling van deze afzettingen niet leuk vindt, gebruik je af en toe een "stofzuiger" die in enkele minuten alles opzuigt.

Sinds deze vaststelling van het zeer bescheiden (zelfs verwaarloosbare) nut van het filter voor de balans van een aquarium, zijn de kennis en inzichten over microbiota (de verzamelingen van microben die in hetzelfde systeem aanwezig zijn) alleen maar toegenomen.

We weten nu dat de meest gevarieerde microbiota de meest stabiele zijn. Waar men vroeger een handvol bacteriestammen kocht om de beroemde stikstofcyclus te waarborgen, weten we nu dat deze cyclus wordt verzekerd door honderden soorten, en dat geldt ook voor veel andere cycli (fosfor, kalium, enz.).

Op dezelfde manier als veel moderne ziekten worden veroorzaakt door een verarming van ons darmmicrobioom, is een aquarium des te stabieler naarmate het een groter aantal microbiele soorten bevat.

 

Hoe meer verschillende soorten er zijn, hoe minder ruimte er is voor een nieuwe binnenkomer die alles zou willen overnemen, bijvoorbeeld een pathogene soort.

In een complex microbioom houdt iedereen zich aan de regels!

Zo heeft de veterinaire geneeskunde het verbazingwekkende concept van "schone viezigheid" getheoretiseerd.

"In de fokkerijen is het niet langer de vraag om alles te steriliseren, om een totale aseptie te zoeken die volkomen zinloos is. Integendeel, een dergelijke 'extreme netheid' zou elke nieuwe microbe van buitenaf de vrije hand geven om zich te vermenigvuldigen, zonder enige concurrentie."

Men geeft nu de voorkeur aan een strategie die bestaat uit het tolereren van een bepaalde "vuiligheid" die in werkelijkheid alle microben bevat waaraan de landbouwdieren gewend zijn, omdat ze van hen zijn. Hun afweer is daarop aangepast, en hun lichaam leeft ermee.

 

Het is om dezezelfde reden dat je, wanneer je reist, de "turista" vreest. Het is niet per se te wijten aan een gebrek aan hygiëne in het land, maar vooral aan het feit dat de microbiele stammen die daar aanwezig zijn onbekend zijn voor je lichaam, dat er dus niet mee om kan gaan. Als je langer in datzelfde land verblijft, zul je geen "turista" meer hebben.

 

Een te schoon aquarium is doorgaans onstabiel.
Geen enkel natuurlijk ecosysteem is steriel. Integendeel, alle oppervlakken in de natuur zijn bedekt met microben (onze huid, onze darmen, de wortels van planten, een simpele steen, een korrel zand...).

 

Men schat vandaag de dag dat de proportie van pathogene microben minder dan 0,5% is, zelfs onder de virussen die ons zo bang maken.

De huid van een vis, zijn mond, zijn spijsverteringskanaal, enz. zijn gemaakt om bedekt te zijn met microben.
Zelfs planten leven volledig bedekt met bacteriën, virussen en zelfs micro-algen, waarvan sommige essentieel zijn voor hun gezondheid of voor de opname door de bladeren van bepaalde elementen. Een waterplant zonder algen bestaat niet in de natuur.

Een kleine watervlo, een mooie Zwarte worm, een blaasslak of een waterpissebed, wanneer ze een simpele ontlasting maken, stoten elk duizenden verschillende microbensporen uit in de omgeving (tussen 4 en 10.000).

En de aselle produceert niet dezelfde als de watervlo, die ook niet dezelfde produceert als een posthoornslak!

 

De echte biodiversiteit is in werkelijkheid microbieel.
En de natuurlijke aquaristiek, die op deze biodiversiteit steunt, maakt er gebruik van in plaats van deze te bestrijden.

Microfauna, microben of algen, niets maakt hem echt bang.

Een natuurlijk aquarium is dus eerder "vies", maar het is er trots op!